بازگشت
آيا دولت مشرف برافراط گرايي پيروز خواهد شد؟
محمد اسحاق فياض محمد اسحاق فياض

«مابراي خدا قيام كرده ايم و هيچ غرض شخصي نداريم» اين سخنان مولانا محمد عبدالعزیز، امام و پيشواي مسجد لال در اسلام آباد پايتخت پاكستان است كه پس از دستگيري به زبان آورد.  مولانا در حالي توسط نيروي پوليس زن پاكستان دستگير گرديد كه لباس زنانه به تن داشت و برقع بر چهره انداخته بود و در ميان زنان و دختران طلبه اي پنهان شده بود كه اين غايله را در اسلام آباد به وجود آورده بود.و نيز اين سخنان برادر و معاون وي عبدالرشيد قاضی است كه گفته است:« ما چنين تصميم گرفته ايم که شهيد می شويم اما تسليم نه!. ما آماده ايم که سرهايمان از بدن جدا شوند اما در مقابل آنها تعظيم نکنيم»

غايله اخير زماني آغاز گرديد كه درصبح گاه سه شنبه برقع پوشان با لباس هاي سياه باچماق هاي از پيش آماده شده ناگهان بر پوسته پوليس نزديك مسجد لال هجوم بردند. اين زنان مقدسه كه خود را مروجان و حافظان دين مي دانستند، به باورهاي خود شان براي خدا قيام كرده بودند تادرپايتخت كشوري چون پاكستان كه جنرالان بر آن حكم مي رانند شريعتي با تفسير و قرائت خود شان را به مورد اجرا بگذارند. در ديگاه اين نوع از طالبان و عالمان ديني خشونت و برهم زدن نظم عمومي و پياده كردن احكام شريعت به پندارهاي خود شان فقط در سايه خشونت و زور ممكن است.آنچه امروز جريان افراطيت را در جهان اسلام گسترش داده است نوع نگاهي است كه اين عالمان و طالبان ديني نسبت به دين و جهان امروز دارند. در نگاه ديني آنان خشونت و برهم زدن نظم عمومي و براندازي حكومت هاي عرفي و يا مردم سالار فقط در سايه جهاد توجيه مي گردند، فربهي جهاد و قيام براي خدا وتفسير نا درست از اين واژه  هاي مقدس دين، فقط يك محصول نامقدس را به بار آورده است و آن گسترش خشونت و برهم زدن نظم و ارامش در كشورهاي اسلامي است.هر چند كه اين نوع از تفكرافراطي از ابن تيميه آبشخور گرفته است، اما در دنياي معاصر ما بزرگ ترين ترويج گر افراطيت مذهبي و ترور و خشونت، جريان القاعده است كه در جهان شاخه هاي متعددي پيدا كرده است. امروز القاعده به عنوان يك تابو براي انديشه هاي افراطي مبدل شده است كه همه جريانهاي افراطي به نحوي خود را دراين جريان تروريستي شريك مي دانند و به نحوي با اين جريان ارتباط دارند وآبشخور فكري شان از اين جريان است.

در آغازسال جديد ميلادي مقامات اطلاعاتي در آمريكا اعلام كرده بود كه گروه القاعده در حال سازماندهي مجدددر سال 2007 است و در حال جمع آوري نيروهاي گسترده در پاكستان مي باشد. آقای نگروپونته رئيس اداره عمليات اطلاعاتی آمريکا(سيا) گفته بود که سران شبکه القاعده داراي پايگاه امن در پاکستان هستند که از آنجا تشکيلات خود را به سراسر خاورميانه، شمال آفريقا و اروپا گسترش می دهد.انچه اكنون از شواهد بر مي آيد اين هشدار ها چندان جدي گرفته نشد و پس از شش ماه ثابت شده است كه رشد گروههاي تند رو در پاكستان به اندازهاي رسيده است كه مي توانند به راحتي ارامش يك پايتخت را براي چندين روز مختل نمايند و به گفته مقامات پاكستاني، دولتي در درون دولت تشكيل بدهند و يا به قول يكي از مقامات ديگر پاكستاني گسترش افراطيت مذهبي در اين كشور به خنجري تبديل شده است كه قلب پاكستان را نشانه رفته است. شايد دو هفته پيش وقتي آقاي مشرف در شوراي امنيت ملي پاكستان بحران گسترش طالبانيسم را در ايالات سرحد و بلوچستان مورد ارزيابي قرار ميداد و از گسترش اين نوع از تفكر و تشكيلات در اين دو ايالت احساس خطر مي كرد، هيچگاه باور نداشت كه در كناراو و چند خيابان آنطرف تر از مقر رياست جمهوري او در مسجد لال طالبان از زن و مرد به گفته خود شان براي خدا قيام كرده اند و خواستاراجراي شريعت در اين پايتخت با قرائت ديني خود شان هستند.

شورش طلبه هاي افراطي مسجد لال دراسلام آباد روايت تلخي براي مقامات پاكستان به شمار مي رود، اين مقامات كه تا پيش از اين بارها در برابر افراط گرايي موضع مبهم و دوگانه داشتند اكنون در وضعيتي قرار گرفته اند كه افراطيت مذهبي از مرز هاي تعيين شده وزيرستان شمالي و جنوبي عبور كرده، حتي دو ايالت سرحد و بلوچستان را در نورديده و به اسلام آباد نيز رسيده است، اجراي شريعت طالباني در اسلام آباد به معني آن است كه دولت آقاي مشرف بايد تسليم گردد و به حكومت طالبان در اين سرزمين تن دهند، هرچند كه يك مقام نظامي پوليس دراسلام آباد خواسته هاي اين شورشگران را تشكيل دولتي در درون دولت مركزي توطيف كرده است اما اگر براي اين افراطيان فرصتي بدست آيد لحظه اي براي سقوط دولت مركزي درنگ نمي كنند.

تعجب اين است كه دولت پاكستان چگونه چنين اجازه اي براي داير شدن چنين مردسه اي در پايتخت داده است، در همان زمان كه پاكستان به شدت ارتباط خود را با طالبان انكار مي كرد استادان و شاگردان مسجد لال با گروه طالبان ارتباط داشتند و از اين گروه حمايت مي كردند. مقامات پاكستاني چگونه اجازه دادند كه استادان و طلبه هاي اين مسجد مسلح به سلاح هاي مختلف شوند، مگر اينجا قشله نظامي است يا مدرسه اي براي تعليمات اسلامي؟ بحران اخیرمسجد لال از چند ماه قبل آغاز شده بود، اساتيد و طلاب اين مسجد در صدد برآمدند تا قرائت افراط گرایانه خود را از شریعت اسلام در کشور اجرا کنند و تهدید کرده بودند در صورتی که دولت مانع آنها شود، مقابله خواهند کرد.تقابل نیروهای امنیتی پاکستان با طلاب زمانی شکل جدی به خود گرفت که این طلاب سه پلیس را گروگان گرفتند و به داخل مسجد منتقل کردند؛ علاوه بر آن در ماه مارچ ، سه زن پاکستانی را  و در حدود 10 روز قبل نیز 6 زن چینی را ربودند تا به خيال خود احكام اسلامي را روي آنان پياده كنند و از گسترش فساد جلوگيري نمايند.اما حمله زنان طلبه به  يك پوسته پوليس سبب شد كه اسلام آباد را به يك بحران امنيتي دچار سازد و گرفتار در گيري خونين چند روزه گردد.

طي پنج روز درگير آمار كشته شدگان به بيش از 21 نفر افزايش يافته است و تعداد زيادي از طالبان زن و مرد همچنان در اين مسجد سنگر گفته اند و مقاومت مي كنند. به گفته وزیر داخله پاکستان، 740 طلبه مرد و 400 طلبه زن از مجتمع اين مسجد خارج شده اند اما هنوز 300 تا 400 طلبه زن و مرد، که پنجاه یا شصت تن از آنان را افراطیون متعصب و مجهز به اسلحه گرم و بطری آتشزا تشکیل می دهند در داخل مجتمع باقی مانده اند. ادامه تنش در اسلام آباد سبب گرديده است كه گروههاي افراطي در سراسر پاكستان فعال گردد و دست به تظاهرات در شهرهاي مختلف بزنند، درشهرلاهور طلاب و استادان مسجد جامع اشرفیه دست به تظاهرات در حمایت از مسئولان مسجد لال زدند. در شهر کویته نیز دهها نفر از اعضای گروه جماعت علمای اسلام در اعتراض به حمله نیروهای دولتی به اين مسجد تظاهرات کردند. این گروه اعلام کرده تا زمانی که دولت به محاصره مسجد پایان ندهد، اعتراض های آنها ادامه خواهد داشت. هم چنين در خود اسلام آباد نيز تا كنون در چندين محله اين شهر تظاهرات بر پاگرديده است.

آقاي مشرف اكنون در دولبه قيچي قرارگرفته است زيرا ازيك سو به امريكا و كشور هاي غربي قول داده است تا درازاي حمايت از او در دوره بعدي رياست جمهوري با افراط گرايي مذهبي مقابله نمايد و از سوي ديگر افراط گرايي مذهبي و طالبانيسم فقط چند كوچه با او فاصله دارد، در چنين شرايطي او چگونه خواهد توانست با اين بحران مقابله نمايد و با تضعيف افراط گرايي موقعيت سياسي خود را در اين كشور تحكيم نمايد؟

به هرحال اقاي مشرف در عين حالي كه قول هايي به غربي ها داده، نسبت به سركوب افراطيون مسجدلال با احتياط عمل كرده است و هنوز  به پوليس دستور نداده كه به سوي اين مسجد حمله گسترده نمايد ولي اين احتياط سبب شده است كه موقعيت سياسي او را در شرايط حساس كنوني تضعيف نمايند وممكن است حتي آرزوهاي او را براي مقام مجدد رياست جمهوري برباد دهد. مخالفان پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان اعتقاد دارند دولت نظامی وی با تضعیف احزاب سیاسی سکولار، سبب تقویت افراط گرایی در کشور شده است. بی نظیر بوتو درمصاحبه ای که هفته گذشته و قبل از درگیری های اخیر انجام داد، اظهار داشت : به نیروهای میانه رو اجازه داده نمی شود نقش صحیح خود را ایفا کنند، نظام سیاسی که مشرف به اجرا گذاشته ، در سرکوب افراط گرایی مذهبی کاملاً شکست خورده است.

با توجه به گسترش دامنه خشونت ها در پاكستان اين سئوال همچنان بي پاسخ خواهد ماند كه آيا دولت مشرف برافراط گرايي پيروز خواهد شد؟

 

 

 

 


July 8th, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی